Bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố theo quy trình “Dân tin – Đảng cử” là một trong những mô hình về sắp xếp, tinh gọn bộ máy thực hiện thành công nhất ở tỉnh Quảng Ninh. Bằng những hiệu quả đã được thực tiễn chứng minh, nhiệm kỳ 2025-2027 cũng là nhiệm kỳ thứ 3 tỉnh Quảng Ninh tiếp tục thực hiện, củng cố và phát huy hiệu quả mô hình nay. Đây là tiền đề quan trọng để Quảng Ninh thực hiện thành công cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy: Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả trong thời gian tới.

Thực tiễn năm 2016, toàn tỉnh chỉ có 32,8% số trưởng thôn, bản khu phố là đảng viên, tỷ lệ trưởng thôn chưa qua đào tạo cao, trong đó 89% trưởng thôn chưa qua đào tạo và 28,7% trưởng khu chưa qua đào tạo. Bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố chỉ có 335 đồng chí chiếm 21,8%. Vai trò năng lực lãnh đạo sức chiến đấu của các tổ chức đảng ở cấp thôn, bản, khu phố nhiều nơi còn hạn chế. Trước tình hình đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành Chỉ thị số 12-CT/TU ngày 28/12/2016 về việc thống nhất nhiệm kỳ đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với bầu trưởng thôn, khu phố nhiệm kỳ 2017-2020. Theo đó, cấp ủy, chi bộ thực hiện quy trình để nhân dân giới thiệu đảng viên có đủ năng lực, phẩm chất, uy tín thực tế đảm nhiệm vị trí trưởng thôn, bản, khu phố. Lựa chọn thống nhất nhân sự để nhân dân bầu trưởng thôn, khu trước, sau đó tiến hành đại hội chi bộ và giới thiệu đồng chí vừa trúng cử trưởng thôn để bầu bí thư chi bộ. Năm 2018, tỷ lệ bí thư chi bộ, đồng thời là trưởng thôn, bản khu phố đạt 98,53% trên cơ sở thực hiện quy trình nhân sự “Dân tin - Đảng cử”.

Tiếp nối thành công trong thực hiện Chỉ thị số 12-CT/TU, trong các nhiệm kỳ 2020-2022; 2022-2025, Tỉnh ủy Quảng Ninh chỉ đạo đồng loạt thực hiện bầu trưởng thôn, bản, khu phố trên địa bàn tỉnh và sau đó là bầu bí thư chi bộ trong cùng một ngày, tạo không khí vui tươi, phấn khởi, trở thành ngày hội của toàn dân đi bầu cử ở khu dân cư.

Trong 2 nhiệm kỳ 2020-2022, 2022-2025, Quảng Ninh đều hoàn thành mục tiêu 100% Bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố; tỷ lệ cử tri đi bầu trưởng thôn đạt trên 98%, tiếp tục trúng cử Bí thư chi bộ với số phiếu cao (95%).  Nhiệm kỳ 2025-2027 cũng đã thành công tốt đẹp, 100% các đồng chí trưởng thôn, bản, khu phố đều được đảng viên tín nhiệm bầu làm bí thư chi bộ với tỷ lệ phiếu bầu cao.

Thực tiễn từ nhiệm kỳ qua đã cho thấy, việc thực hiện nhất thể hoá chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố đã góp phần đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ngay từ cơ sở. Bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố thực sự là cánh tay nối dài của Đảng với nhân dân. Với cơ cấu bộ máy gọn nhẹ, tạo sự thống nhất, đồng thuận ngay từ việc ban hành nghị quyết đến chỉ đạo thực hiện. Người đứng đầu chi ủy, chi bộ và ban lãnh đạo thôn, khu phố nắm toàn diện tình hình chung, tiếp thu kịp thời sự chỉ đạo của cấp trên, giải quyết nhanh những vấn đề phát sinh tại cơ sở. Qua đó tiết kiệm thời gian hội họp, phát huy tối đa năng lực của người đứng đầu thôn, khu phố, khắc phục tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, tạo ra những khoảng trống trong lãnh đạo, điều hành.

Đồng chí Đặng Trần Kiên, Phó Vụ trưởng Vụ địa bàn 2, Cơ quan Ủy ban kiểm tra Trung ương, nhận định: Qua kiểm tra cho thấy, mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố là một trong những cách làm hay, sáng tạo và hiệu quả của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Quảng Ninh đã hoàn thành và giữ vững mục tiêu 100% số bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố trên cơ sở thực hiện quy trình nhân sự “Dân tin - Đảng cử” trong nhiều nhiệm kỳ liên tiếp. Bằng sự hoạt động, điều hành hiệu quả của mình, các bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố của tỉnh đã nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, góp phần củng cố và xây dựng các tổ chức đảng thực sự trong sạch, vững mạnh. Đồng thời, xây dựng được mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền.

Những bước phát triển toàn diện của Quảng Ninh nhiều năm qua có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố. Mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân càng thêm thắt chặt, tạo sự đồng thuận cao để vận động nhân dân phát triển KT-XH, tích cực tham gia thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt trong phòng chống dịch bệnh Covid-19 hay khắc phục hậu quả cơn bão số 3 vừa qua… Theo khảo sát, chỉ số lòng tin của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân với Đảng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh tăng từ 73,3% năm 2016 lên 95,6% năm 2023.

Khẳng định hiệu quả mô hình “Dân tin-Đảng cử”, đồng chí Hoàng Bá Nam, Bí thư Thành ủy Móng Cái, cho rằng: Mô hình “Dân tin-Đảng cử” được tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo trong hai nhiệm kỳ vừa qua và bước vào nhiệm kỳ thứ 3 đã thể hiện sự lãnh đạo tuyệt đối toàn diện của Đảng, đặc biệt là thể hiện uy tín của cán bộ, đảng viên khi được giới thiệu tham gia vào làm trưởng thôn, khu phố trên địa bàn TP Móng Cái nói riêng, toàn tỉnh nói chung. Qua mô hình cũng thể hiện rõ tinh thần tập trung dân chủ và nguyên tắc lãnh đạo của Đảng; việc tiếp thu ý kiến của nhân dân để đưa ra chủ trương đúng đắn, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân từ mỗi chi bộ; thể hiện tính đấu tranh phê bình và tự phê bình rất cao; việc truyền tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân rất nhanh chóng và kịp thời. Với những kết quả tích cực đã đạt được, TP Móng Cái tiếp tục duy trì, triển khai hiệu quả mô hình “Dân tin-Đảng cử”, thực hiện bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, khu phố. Đến nay, 100% các chi bộ thôn, bản, khu phố trên địa bàn đã hoàn thành công tác tổ chức đại hội và bắt tay vào triển khai nhiệm vụ khóa mới. Tới đây, thành phố tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiêp vụ cho đội ngũ bí thư chi bộ, trưởng thôn, khu phố, nhất là về năng lực nắm tình hình nhân dân, giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với nhân dân, đáp ứng vọng của nhân dân…

Ông Đoàn Duy Ái, Trưởng Ban công tác Mặt trận khu phố 9A, phường Bãi Cháy (TP Hạ Long) cho rằng: Bên cạnh việc phát huy dân chủ trực tiếp trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân, mô hình này cũng giúp tránh được tình trạng chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm. Các bí thư chi bộ, trưởng khu phát huy tính năng động, sáng tạo, là "cánh tay nối dài" giữ mối liên hệ chặt chẽ với Đảng uỷ, UBND, HĐND cấp cơ sở và cũng là hạt nhân đoàn kết cộng đồng dân cư. Thực hiện mô hình bí thư chi bộ - trưởng khu, tôi thấy rất phù hợp trong điều kiện thực hiện Nghị quyết 18 của Trung ương. Bí thư kiêm khu trưởng dễ lĩnh hội những chủ trương của Đảng, chính quyền, cũng là người tổ chức triển khai nhanh nhạy, kịp thời, cùng lúc, bám sát khi ra Nghị quyết của chi bộ để tổ chức lãnh đạo thực hiện ở khu dân cư. Hiệu năng, hiệu quả rất rõ rệt".

Để đảm bảo chất lượng đội ngũ "gánh hai vai" này, sau khi kiện toàn, các chi bộ thôn đều phải xây dựng quy chế làm việc, quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu. Các Đảng ủy xã, phường, thị trấn phân công cấp ủy viên trực tiếp phụ trách và dự sinh hoạt chi bộ, thường xuyên tổ chức giao ban để vừa chỉ đạo, hướng dẫn, vừa nắm bắt thông tin phản biện từ nhân dân, tăng cường giám sát từ MTTQ. Hiện Quảng Ninh cũng hỗ trợ phụ cấp đối với đội ngũ này ở mức gấp 3-4 lần mức lương cơ sở. 

Thời gian tới trách nhiệm đặt lên vai những người được bầu làm bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố chắc chắn là rất lớn. Tuy nhiên, khi Đảng đã lựa chọn và nhân dân tín nhiệm, đó sẽ là điều kiện để phát huy tốt vai trò, năng lực lãnh đạo của người đứng đầu. Người dân lại càng thêm yên tâm vì lòng dân và ý Đảng đã cùng một hướng.